24 Mart 2009 Salı

İnternet Haftası Aktif katılım Çağrısı

internethaftası.org.tr


Türkiye İnterneti 12 nisanda 16. yılını doldurmuş olacak. Türkiye İnternet Kamuoyunu, bu gerçeleşecek 12. İnternet Haftasını, tüm ülkede İnternete verdiğimiz öneme yakışır bir şekilde; interneti savunmaya, interneti konuşmaya ve bu doğum gününü kutlamaya çağırıyoruz. Tüm kesimlerden, Üniversiteler, Ticaret ve Sanayi Odaları, Çiftci Birlikleri, Ziraat Odaları, Mühendis Odaları, Barolar, Tabib Odaları, Bankalar Birliği, Noterler Birliği, Organize Sanayi Bölgeleri, Yerel Yönetimler, İnternet Cafeler, Okullar, Kaymakamlıklar, Valilikler, Bakanlıklar, tüm kamu yönetimi, özel sektör, internet şirketleri, Bilişim/Bilgi/İletişim STK'ları, Demokratik Kitle Örgütleri, Bilişim Klüpleri, Tüm Medya Kuruluşlarını, Bireyleri bu İnternet Haftasını tüm ülkeyi saran bir İnternet Şenliğine, Bilgi Toplumu, e-dönüşüm, e-türkiye ve e-devlet kavramlarının geniş kitlelerle tanıştırıldığı bir İnternet ve Bilişim Fırtınasına döndürmeye çağırıyoruz.

Bu yılki İnternet haftası 6-21 Nisan olarak kararlaştırdı. İnternet Haftası toplumda İnternet 
kültürünü yaymak, İnternet bilincini yaratmak, İnterneti tanıtmak, büyütmek, yeni projeler başlatmak, sorunları ve çözüm yollarını tartışmak, kısaca İnterneti Türkiye gündemine yerleştirmeyi amaçlamaktadır.
Türkiye İnternetinin gündemindeki sorunları tartışmak, özellikle Yönetişim, Yasal düzenlemeler,
Serbestleşme, İnternet ve Telekom sektörünün gelişimi, iş yaşamı, eğitim, kültür ve demokrasi boyutlarını gündeme getirmek; bireysel güvenlik, güvenli internet ve Bilgi Toplumu kavramlarıyla tüm toplumu tanıştırmak, bu İnternet Haftası için seçtiğimiz önemli bir hedeftir.

Bu kapsamda yukarıda saydığımız tüm kurumlar, örgütler, firmalar, yerel yönetimler ve bireylerden bu etkinliklere katkıda bulunmalarını bekliyoruz. Bu etkinlikleri, tüm Türkiye'ye yaymak istiyoruz. Geçen yıllar 50 civarındaki ilde İnternet haftası etkinliği yapabilmiştik.
Bunu zamanla tüm illere çıkartmak istiyoruz. Bu yıl özellikle yeni kurulan Üniversiteler ve illerinde etkinlik yapmak istiyoruz. Tüm ilçelerde, tüm okullarda, tüm belediyelerde, ziraat odalarında, ticaret ve sanayi odalarında, organize sanayi bölgesinde, halk kütüphanesinde bir etkinlik yapılsın istiyoruz. İnternetin önemine inanmış her kişi ve kurumu bu çorbaya kendi olanakları ölçüsünda katkıda bulunmaya çağırıyoruz.

Basından İnterneti, olanakları, sorunları, projeleri, özellikle e-türkiye ve e-devleti anlatmasını 
ve ne yapılmalı, nasıl yapalım sorusuna yönelik yazılar, ve haberler çıkmasını istiyor; İnternet sayfaları, İnternet ilaveleri; İnternetin çeşitli uygulamalarını anlatan yazılar bekliyoruz. 
Bu sene, öne çıkan internetin marjinal problemleri konususunda toplumu bilgilendirmeye 
önem verilmesini istiyoruz, bekliyoruz. İnternet haftasında dağıtılan Internet kitapçıkları 
yararlı olur diye düşünüyoruz. TV'lerden gene tanıtıcı programlar; ve `prime time' da İnterneti Türkiye'nin gündemine girmesine katkıda bulunacak açık oturum, forum gibi programlar bekliyoruz.

Özellikle, siyasal kadroları da bu tartışmaya çeken, ulusal politika oluşturulmasına katkıda bulunacak programlar arzulamaktayız. Üniversitelerden ve ISS'lerden bu konularda basına destek olmasını bekliyoruz. Özellikle İntenret ve Demokrasi ilişkisin tartışılmasını, Nasil toplumsal katılım ve denetimi sağlarız, nasil daha katılımcı bir yapı oluşturabiliriz, İnternet bu yönde nasıl katkı yapabilir konularına odaklanmasını beklemekteyiz.

Her kamu kurumundan kendi e-devlet projesini önce kendi webinde anlatmasını, vatandaşlara yönelik broşür hazırlamasını, kurum içinde tanıtım ve eğitim yapmasını, basın ve vatandaştan geri besleme mekanizmaları kurmasını istiyoruz, öneriyoruz. Kamu kurumlarından küçük de olsa yeni bir "e-devlet" hizmeti başlatması güzel bir katkı olur. Küçük, büyük her kurumun kendi webini gözden geçirmesi, yeni sayfalar, yeni hizmetler eklemesi çok güzel olur. Bir tarama mekanizması, telefon rehberleri, e-mail adresleri, sıkça sorulan sorular dökümanı ilk anda akla gelen konular.

Web sayfalarının W3C standartlarına uygun olması, platform ve tarayıcı bağımsız olması; engelli yurtaşlara, düşük bant genişliğine uygun seçeneklerin olması önerilir. RSS ve Wiki gibi yeni nesil hizmetlerin olması, üretilen tüm dokümanların webten erişilebilir olmasını arzuluyoruz. Tüm kurum çalışanlarına sunulan e-posta ve webmail hizmeti, kurum içi haberleşme mekanizmaları gene mütevazı hedefler arasında.

Kültürel mirasın internete aktarılmasına yönelik katkılarda yararlı olur.

Bireylerden kendi kişisel weblerini oluşturmalarını, uzmanlıklarını, meraklarını, katkılarını

İnternete taşımaları destekliyoruz. Yurt dışı alan uzayındaki kişisel sayfaların .name.tr ve .tel.tr ile Türkiye alan uzayına taşınmasını öneriyoruz. Avukatlarımızı, av.tr altında çalışmaya çağırıyoruz. İnternet haftasında İnterneti geniş kitlelere tanıtacak, bir `Internete Dokunun' sloganlı etkinlik yapabiliriz. Büyük alışveriş merkezlerinde, kütüphanelerde, ve tüm üniversitelerde `Internet cafe', İnternet evi, gibi İnternet erişim mekanları açılması önem verdiğimiz etkinlikler arasında. Özellikle bankalarımızdan, ISS'lerden ve bilgisayar firmalarımızdan bu konuda katkı bekliyoruz. Bunu özellikle, buna gereksinim duyulan, bölgelerde teşvik etmek istiyoruz.  

İnternet kullanmayı öğreten kursları ücretsiz ya da mütevazı ücretlerle sunan kampanyalar.

İnternet cafelerde ucuzluk kampanyaları. Web yapmayı, kisisel güvenliği, spam, virus ve benzeri tuzaklara karşı korunmayı öğreten mütevazı kursları Sivil Toplum Kuruluşlarından, İnternet Cafelerden, Üniversitelerden, ISS'lerden yurdun dört bir köşesinde bekliyoruz.
KİEM'lerin de katkı vermesini bekliyoruz. Anababalara, öğretmenlere, hakim ve savcılara,
avukatlara yönelik etkinliklerin altını çizmek isteriz.

Konferanslar, bu sürede yapılabilecek en kolay ve önemli etkinlikler arasındadır. Genel tanıtıcı konuşmalar, çeşitli özel konuları, etkileri, sorunları uygulamaları gibi, örneğin eğitim, hukuk, tıp, ticaret, eğlence, turizm gibi konular bu tür etkinlikler arasında sayılabilir. İnternetin tarihi,
siyasal etkileri, olanakları, ve sorunları da tartışılabilecek konular arasında. Bilgi Toplumu Stratejisi, ve Eylem Planı özellikle konuşulması gereken konuların başında geliyor. İnternetin altyapısı, çalıştırılması ve uygulamalarının teknik boyutları konusunda da seminerler yapılabilecek etkinlikler arasında. Türkiye İnternetinin çeşitli sorunlarını irdeleyen ve özellikle,
Ne yapılmalı sorusuna cevap aramaya yönelik açık oturum türü etkinlikler önemlidir.

KOBI'ler, Kamu ve Okulların Internete taşınması, Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem planının tartışılması, ve uyguların tartışılması, çeşitli sektörlere yönelik Ulusal Politikaları gündeme getirmek, İnternet ve temsil ettiği teknolojileri Türkiye gündemine yerleştirmeye yönelik çabalara öncelik vermek istiyoruz. 

Bu etkinliklerin planlanması ve hayata geçirilmesinde, ilgili herkesten katkı bekliyoruz. Bu kapsamda, haftaya sponsorluk yapacak kurumları arıyoruz. Planlama ve neler yapılması konusunda çeşitli toplantılar yapılacaktır. Bunlar listeler ve internethaftasi.org.tr webinde duyurulacaktır. 

İnternet Yaşamdır!

13 Mart 2009 Cuma

www.itu.edu.tr, www.sinconf.org, www.isegov.info, akgul.bilkent.edu.tr


I: "Lessons from Internet project", D. Comer, 26 Subat, ITU, Istanbul

II. Konferans Cagrilari- Bilgileri
a. sinconf - ACM Guvenlik Konferansı
b. ESAS- Anlam Etmen Sistemleri Muhendisligi Calistayi
c. IJRSCS - Robot Yarismasi ve Sempozyumu
d. e-devlet - Turksat Uluslarası e-devlet Konferansı
f. ITP'09 - "Sanallaştırma"

III. Raporlar

a. Horizon
b. Ambiant Sweden
c. Canada "Internetin Sosyal Etkileri"
....

================================

---------------

I: "Lessons From Internet Project" Konuşması

Internetworking with TCP/IP Principles, Protocols, and Architecture
Kitabının yazarı Purdue Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Profesörü Prof.
Douglas Comer, 26 Şubat 2009 Perşembe saat 14:00'te "Lessons Learned From
The Internet Project" konulu, İTÜ'de bir saatlik akademik bir sunum
yapacaktır. Kendisi aynı zamanda Cisco Systems araştırma işbirlikleri
sorumlusu olarakta görev yapmaktadır. Prof. Comer ayrıca Türkiye gezisi
dahilinde Türkiye'deki eğitim sektörü temsilcileri ile tanışmayı ve ortak
yapılabilecek çalışmalar için fikir alışverişinde bulunmayı da arzu
etmektedir.

Katılım Öğretim Görevlileri ve tüm öğrencilere açık ve ücretsizdir. Sunum
İTÜ Ayazağa Yerleşkesi, Yapı Deprem Binası Konferans Salonunda
gerçekleşecektir.

Prof. Douglas Comer hakkında daha fazla bilgiyi aşağıdaki linkten
edinebilirsiniz.
"http://www.cs.purdue.edu/people/faculty/dec/"
Etkinlik detayi ile ilgili daha fazla bilgiyi aşağıdaki linkten
edinebilirsiniz.


====================

II: Konferanslar

a. ACM Güvenlik Konferansı
6-10 Ekim 2009
Doğu Akdeniz Ü., Gazimagusa KKTC
www.sinconf.org

ACM Uluslararası Bilgi ve Ağ Güvenliği Konferansı
(2nd ACM International Conference on Security of Information and
Networks (SIN 2009))

Bildiriler kitabi ACM (Inc., ABD) tarafindan basilacak ve ACM Digital Library'ye eklenecektir.

Son derece başarılı geçen SIN 2007 konferansının ardından, bu sefer ACM
Special Interest Group on Security, Audit and Control (SIGSAC) desteği
ile, yine K.K.T.C. 'de ve Doğu Akdeniz Ünivertsitesi'nde yer alacak olan
konferans, bilgi ve ağlarda güvenlik konusundaki araştırma ve
uygulamalarının sunumu için uluslararası bir forum sağlamaktadır.
Konferansta katılımcılara ait makaleler yanında, davetli makaleler, özel
oturumlar, çalıştaylar ile kuram ve uygulamalar üzerine dersler
olacaktır. Konferansın amacı bilgi, ağ ve sistemlerin güvenliği teknik
konularında yüksek kaliteli, iyi katılımlı bir organizasyon olmaktır.

SIN 2009'un ana teması "e-çılgınlık çağında bilgi güvenliği, bilgi
sağlamlığı ve kamu politikası konusunda akıllı sistemler"dir. Bu tema
aşağıdaki konuşmacıların sunumları ve makaleleri ile desteklenecektir:
- Bart PRENEEL -- Bilgisayar Güvenlüğü ve Endüstriyel Kriptografi Bölümü
(Computer Security and Industrial Cryptography (COSIC)) başkanı,
Katholieke Universiteit Leuven, Leuven, Belçika
- Vijay Varadharajan -- Profesör, Bilişimde Yenilik Microsoft başkanı,
ayni zamanda Bilgi ve Ağlı Sistem Güvenliği yöneticisi, Macquarie
Üniversitesi, Avustralya.
- Elisa Bertino -- Bilgisayar Bilimleri Profesörü ve Bilgi Güvenliği ve
Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi'nin Araştırma Müdürü, Purdue
Üniversitesi, ABD.
- Erdal Cayirci -- Profesör, NATO JWC & Stavanger Üniversitesi, Norveç.

Calistay onerme son gunu: 27 Subat.
Tam metin bildiri onerme son gunu: 13 Nisan.
Egitim onerme son gunu: 15 Mayis.

Düzenleyenler:

- Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Doğu Akdeniz Üniversitesi, KKTC
- Bilgi Güvenliği Bölümü, Güney Federal Üniversitesi, Taganrog, Rostov,
Rusya
- Bilişim Bölümü, Macquarie Üniversitesi, Avustralya
- Cylab Japan, Carnegie Mellon Üniversitesi, ABD

Konferans veb Adresi: http://www.sinconf.org
Bilgi için: atilla.elci @ emu.edu.tr

-------------------------------------

b. Anlam Etmen Sistemleri 2009

IEEE Uluslararasi Anlam Etmen Sistemleri Mühendisligi Calistayi (ESAS 2009)
(4th IEEE International Workshop on Engineering Semantic Agent Systems (ESAS 2009))
20 - 24 Temmuz 2009, Seattle, WA, ABD.
(33. IEEE COMPSAC sirasinda bir günlük kongre)

Ama temasi hizmet ortamlarinda insan, bilgisayar ve yazilim işlerliği için ontoloji-destekli,
özgür, ve dagitik coklu-etmen sistemlerinin arastirma ve gelistirmesinde anlam teknolojileri uygulamasidir.

Tam metin bildiri onerme son gunu 7 Mart'tir. Ozel durumlarda bir hafta gecikme kabul edilebilir;
guncel bilgi kongre sitesinde bulunur.

Kabul edilen ve bir kayitla desteklenen bildiriler IEEE Computer Society tarafindan basilan
bildiriler kitabinda yayinlanir ve IEEE Xplore tam metin sayisal kutuphanesine eklenir.

ESAS 2009 yazarlari bir akademik dergi için hazirlanacak ozel sayiya genisletilmis bildirileriyle katilmaya davet edilir.

ESAS 2008 ve 2007 özel sayisinin bildirileri Blackwell tarafindan yayinlanan
Expert Systems: The Journal of Knowledge Engineering icin by Blackwell Publishing (http://www.wiley.com/bw/journal.asp?ref=0266-4720) için simdi degerlendirilmektedir.
 ESAS 2008 ozel sayisi IOS Press'in yayinladigi Multiagent and Grid Systems -
An International Journal, ISSN 1574-1702; Volume 4, Number 3, 2008, pp: 293-346 dergisinde cikmisti.

Ek bilgi: atilla.elci@emu.edu.tr

Kongre sitesinin adresi:

http://conferences.computer.org/compsac/2009/workshops/ESAS2009.html

Destekleyen: IEEE Computer Society.


-------------------------
c. Robotculuk Yarismasi ve Sempozyumu

2. Uluslararasi Robotculuk Yarismasi ve Sempozyumu (IJRCS 2009)
20-24 Mayis 2009, Suleyman Demirel Universitesi, Isparta, Turkiye.

 http://www.ijrcs.org

IEEE Turkiye IES/RAS Ortak Kolu destegiyle.

Bildiriler kitabi Trafford Publishing, Kanada, tarafindan basilacaktir;
kagit ve yumusak kopya olarak tum buyuk kitapcilarda satilacaktir.

Sempozyumda asagidaki saygin bilim insanlari cagrili bildiri sunacaklardir:

- Prof.Dr. Okyay Kaynak, Bogazici Universitesi, ve UNESCO, Turkiye.
  "Quo Vadis, Mechatronics?"
- Dr. Francesco Mondada, Ecole Polytechnique Federale de Lausanne, Isvicre.
- Prof.Dr. Abdülkadir Erden, Atilim Universitesi, Turkiye.
  "Bio-inspired Robots for Mechatronics Engineering Education"
- Prof.Dr. Vladimir Pavlovsky, Moscow State Universitesi, Rusya.
- Prof.Dr. Ümit Özgüner, Ohio State Universitesi, ABD
  "Driving in Istanbul in an Autonomous Car"
- Assoc.Prof.Dr. Ferat Şahin, Rochester Institute of Technology, ABD
  "System of Systems Simulation Framework for Testing Swarm Robots using DEVS"
- Dr. Haldun Komsuoğlu, Pennsylvanya Universitesi, ABD
  "Dynamic Legged Mobility Systems"
- Microsoft, MS Robotics Studio Developers.

Sempozyumun amaci, universite ve sanayiden gelecek oncu robotculuk arastirma ve uygulayicilarini bir araya
getirip yogun bilgi ve beceri aktarilmasina olanak saglamaktir. Robotculugun tum ilgili alanlarinda
ama ozellikle yeni metot, algoritma, sistem mimarisi ve oncu uygulamalar uzerine bildiri bekleniyor.
Bildiriler genis bir hakem heyetinin gorusu dogrultusunda secilecektir.
Bildiriler Ingilizce yazilacaktir.

Tam metin bildiri onerme son gunu 7 Nisan'dir. Ozel durumlarda bir hafta gecikme kabul edilebilir;
guncel bilgi kongre sitesinde bulunur.

IJRCS 2009 yazarlari bir akademik dergi için hazirlanacak ozel sayiya genisletilmis
bildirileriyle katilmaya davet edilir.

Duzenleyenler:
- DAÜ, KKTC, SDU, M.A: Ersoy, Sakarya, Atılım U.
- Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne, İsvicre
- K. N. Toosi Teknoloji Universitesi, Iran
- Moscow State Universitesi, Rusya

Ek bilgi: atilla.elci @ emu.edu.tr, albayrak @ sdu.edu.tr
Kongre sitesinin adresi: http://www.ijrcs.org.

-----------------------

d. Turksat Uluslararası E-devlet Konferansı
12-13 Mart 2009
Crown Plaza, Ankara (AnkaMall Yanı)

www.icegov.info

Pek cok uluslari konusmaci, paralel oturumlar ve
Sınırlı Katılım. Program Webte.

--------------------

e. ITP'09 - Bilisim Profesyonelleri Seminerleri
30 Nisan -3 mayıs 2009
The Marmara - Antalya
tema: "Sanallastirma"

Ana Sponsor: HP Intel
Destekeleyenler. TBD, INETD

Detaylar:

www.semor.com.tr

-----

III. Raporlar

İlginc buldugum bazi raporlari sizlerin dikkatine sunmak istiyorum.
Bu Raporlari http://akgul.bilkent.edu.tr/ den alabilirsiniz.


a. Horizon Raporlari: NMC - New Media Consortium - agirlikli olarak
Universite , arastirma kuurmu ve yenlikci firmaların kapsyan yakkasik
300 uyeli bir yapı. Pek cok calsiasmi yanında, gelişemekte olan 5 yeni
teknoloji ve uygulamayı one cikartmaya calisan yıllık rapor yaaınlıyor.t
ABD'de New Media Consorstium'un yıllık raporu. Onde gelen yeni internet
uygulamalarını, onun ozellikle akademik yasami etkileri arastiran bir rapor.

www.nmc.org
http://akgul.bilkent.edu.tr/nmc/

b. Ambiaet Sweden: Isvec, 2015 de Avrupa onde gelen "Internet Ulsusu"
olmayı hedefliyor. Vizyonu, hedefleri ve stratejiyi ozetleyen bir rapor

c. Canada "Internetin Sosyal Etkileri". Canada Istatistik kurumun
yaptigi kapsamli bir calisma.
d. CRELL: Yüksek ögretimde sıralama teknolojileri üzerine bir calisma
e. SELF: Science, Education and Learning in Freedom: Acik kaynak temelli
kaynaklar uzere AB 6. cerceve projesi ara raporu
f. Education for ALL - Unesco 2009 egitim raporu - EFA Global Monitoring
g. Dünya Ekonomik Forumu: Kadın Erkek esitligi raporu, Turkiye'nin
surundugunu gosteren bir rapor
h. Opening Up education: A collection of essays, bir MIT yayını
i: APC - Association of Progressve Communication - Dunya raporu
j. Reboot'ing America- Internet caginda demokrasiyi Tasarlamak
k. e_parlamento Konferansı Raporu

12 Mart 2009 Perşembe

Advanced SystemCare

"Bilgisayar Tarihindeki En İyi Sistem Programı" Bu iddaalı başlıkla kendini tanımlayan bir program, 

10000'den fazla düzeltme ile, tarama, onarma ve iyileştirme ile bilgisayarınız eskisinden daha fazla hıza ve düzene kavuşur. 

Günde bir tıklama ile temizlik, onarım, güvenlik ve optimizasyon.
Advanced SystemCare Ücretsiz (Eski Advanced WindowsCare) Bilgisayarınızı en etkili şekilde kullanmanıza yardımcı olmak için hazırlanmış bir programdır. 2006 dan bu yana 20 Milyon yükleme yapılmış bu ödüllü program, virüssüz, reklamsız, casus yazılımsız olarak size sunulmaktadır.
Daha hızlı ve hatasız bir bilgisayar sadece 2 dakika uzaklıkta.
 

Internet Explorer Devri Bitti mi?


Microsoft'tan sızan haberlere göre Internet Explorer 8. versiyonla devrini kapatıyor. Söylentiler artık Microsoft'un IE'yi bir kenara bırakacağını ve farklı bir şeylerle yoluna devam edeceği yönünde. Bu noktadan sonra iddialar ikiye ayrılıyor. Bazıları Microsoft'un Safari'nin izinden giderek WebKit'e döneceğini düşünüyor. Diğerleri ise Microsoft'un yoluna deneysel sebeplerle geliştirdiği Gazelle ile devam edeceği düşünüyor.


Gazelle: Microsoft araştırmacılarının Gazelle olarak adlandırdıkları bir çekirdek (kernel) kullanan bu yeni tarayıcı güvenlik konusunda var olan Internet Explorer ve Chrome gibi tarayıcılardan çok daha üstün özelliklere sahip. Fakat kendine has başka sorunları var. IE'dan genel olarak daha yavaş çalışıyor, daha fazla sistem kaynağı kullanıyor ve son olarak piyasaya çıkmayacak!

Piyasaya çıkmayacak çünkü bu tarayıcı sadece Microsoft laboratuarlarında, önceliğin güvenliğe verildiği durumlarda bir tarayıcı üretmenin zorluğunu test etmek için geliştirilmiş, deneysel bir tarayıcı. Neredeyse bağımsız bir işletim sistemi gibi çalışan bu yeni tarayıcının güvenlik dışında IE 7'den tek üstünlüğü daha hızlı açılıyor olması. Fakat iş kullanıma geldiğinde bu yeni tarayıcı sadece bol vakti ve çok sabrı olanlara hitap edebiliyor.

Webkit: Apple tarafından safari web browser için geliştirdiği web içeriği görütüleme teknolojisi (rendering engine ve layout engine olarak anılıyor bu uygulamalar). Bu teknolojinin aslı konqueror web browser için kde projesinde geliştirilen khtml'ye dayanıyor.

Apple 2005 yılında webkit framework'ü open source yapınca diğer büyük yazılım şirketleride bu projeye destek vermeye başladılar. Projeye destek verenlerin başında sıralanan şirketler,

  • Nokia (s60 cep telefonu modeli için)
  • Google (Android adlı mobile cihazlar için)
  • Adobe (Adobe Air için)

2007 yılın kde projesinde khtml ile uğraşan ekip webkit projesine geçmiştir.